English
Σε κάθε ένα από τα ρουθούνια μας, δύο τύποι νεύρων παίζουν ουσιαστικό ρόλο στην υγεία μας. Τα οσφρητικά και τα τρίδυμα νεύρα συλλαμβάνουν τις οσμές και στέλνουν πληροφορίες στον εγκέφαλο, και πιο συγκεκριμένα στον οσφρητικό βολβό, για ερμηνεία. Αυτός με τη σειρά του επικοινωνεί με τον φλοιό, που είναι υπεύθυνος για τη συνειδητή αντίληψη των οσμών, αλλά και με το μεταιχμιακό σύστημα, το οποίο ελέγχει τη διάθεση και τα ασυνείδητα συναισθήματα. Πρόκειται για την άμυνα του οργανισμού απέναντι σε άσχημες μυρωδιές ή ερεθιστικές ή έντονες οσμές, δημιουργώντας αποστροφή σε εκείνες που θα μπορούσαν να μας βλάψουν με κάποιο τρόπο.
Όμως δεν μπορούν να ανιχνευθούν όλοι οι ρύποι μέσω αυτού του εξελιγμένου συστήματος και έχουν μια εγγενή ικανότητα να επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την υγεία μας. Στην πραγματικότητα, έρευνες έχουν δείξει ότι η ποιότητα του αέρα μπορεί να είναι αρκετά κακή και μάλιστα ανησυχητική σε πολλούς εσωτερικούς χώρους, όπου περνάμε περίπου το 90% της ζωής μας. Αυτό προκαλείται συνήθως από τον ανεπαρκή αερισμό του χώρου, την εξωτερική ρύπανση και τους βιολογικούς ρύπους- αλλά κυρίως τους χημικούς ρύπους από εσωτερικές πηγές. Δηλαδή από τα δομικά υλικά που χρησιμοποιούνται στο χώρο. Ως εκ τούτου, υπάρχουν ορισμένα προϊόντα που πρέπει να αποφεύγονται όποτε είναι δυνατόν.
Η συζήτηση για την ποιότητα του εσωτερικού αέρα στα κτίρια δεν ήταν ποτέ ένα πολύ δημοφιλές θέμα, αλλά έχει αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία πρόσφατα, καθώς εμφανίζεται σε πιστοποιήσεις και σε δηλώσεις προϊόντων. Ο όρος “sick building syndrome” (SBS) αναγνωρίστηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το 1982 και χρησιμοποιείται για να περιγράψει καταστάσεις στις οποίες οι ένοικοι των κτιρίων βιώνουν οξείες επιπτώσεις στην υγεία και την άνεση που φαίνεται να συνδέονται με το χρόνο παραμονής σε ένα κτίριο. Η κόπωση, οι πονοκέφαλοι και οι ζαλάδες είναι από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα. Όταν περίπου το 1/5 των ενοίκων παραπονιέται για προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την παραμονή στο εσωτερικό, το κτίριο θεωρείται “άρρωστο”.
Η Pratisha Laska έχει μια όχι πολύ ενθαρρυντική άποψη για το θέμα: “Πολλά οικοδομικά υλικά μπορεί να περιέχουν χημικές ουσίες που προκαλούν ανησυχία και μπορούν να οδηγήσουν σε βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία. Οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν δερματική αλλεργία, ερεθισμό των ματιών, ερεθισμό του λαιμού και φτέρνισμα, ενώ οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν άσθμα, καρκίνο, υπογονιμότητα, μεταξύ πολλών άλλων”.
Τα υλικά απελευθερώνουν χημικές ουσίες μέσω εξάτμισης (όπου οι χημικές ουσίες μετατρέπονται σε αέριο και απελευθερώνονται στον αέρα), χημικής αποικοδόμησης, τριβής (απελευθερώνονται μικρά σωματίδια), οξείδωσης και έκπλυσης (διαλύονται σε υγρό και εκπλένονται στο έδαφος και τα υπόγεια ύδατα). Μια ολοκληρωμένη μελέτη εντόπισε 55 χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στις κατασκευές και μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στην υγεία, αλλά οι κυριότερες και συνηθέστερες είναι οι εξής:
Αμίαντος
Αποτελούμενος από μικροσκοπικές ίνες, ο αμίαντος χρησιμοποιήθηκε σε διάφορα μέτωπα στις αστικές κατασκευές, όπως στέγες, δεξαμενές νερού, οροφές, θερμομόνωση, μεταξύ πολλών άλλων. Χρησιμοποιήθηκε, για παράδειγμα, στην οροφή του Neue Nationalgaleire του Mies van der Rohe στο Βερολίνο, η οποία αντικαταστάθηκε κατά την τελευταία ανακαίνιση. Η χρήση του απαγορεύεται σε πολλές χώρες, καθώς οι ίνες του υλικού, όταν προσλαμβάνονται μέσω της αναπνοής, μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες όπως μεσοθηλίωμα, αμιάντωση και διάφορους άλλους τύπους καρκίνου.
Πτητικές οργανικές ενώσεις (VOCs)
Οι πτητικές οργανικές ενώσεις εκπέμπονται από ένα ευρύ φάσμα προϊόντων, όπως χρώματα και βερνίκια, πλάκες τοίχου, πλακάκια, έπιπλα, ακόμη και προϊόντα καθαρισμού, κόλλες, μεταξύ πολλών άλλων. Πρόκειται για ουσίες που μετατρέπονται σε αέριο όταν έρχονται σε επαφή με την ατμόσφαιρα και η έκθεσή τους μπορεί να προκαλέσει δερματικές αλλεργίες, ερεθισμό των ματιών ή των αεραγωγών, πονοκεφάλους, ακόμη και δύσπνοια και απώλεια μνήμης. Αυτά μπορούν συνήθως να γίνουν αισθητά μέσω της όσφρησης. Κατά τη διάρκεια μακρών περιόδων έκθεσης, οι πτητικές οργανικές ενώσεις μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στο συκώτι και στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
Χρωμιωμένος αρσενικός χαλκός
Συντηρητικό ξύλου με βάση τα μέταλλα χρώμιο, χαλκό και αρσενικό, χρησιμοποιείται για τον εμποτισμό ξύλινων τεμαχίων, κυρίως με την τεχνική του αυτόκλειστου. Όπως επισημαίνει η παρούσα έρευνα, τα προϊόντα ξύλου που έχουν υποστεί επεξεργασία με CCA έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, λόγω της έκπλυσης και συσσώρευσης αυτών των μετάλλων, ιδίως του αρσενικού, από το ξύλο στο περιβάλλον. Οι προσβεβλημένοι ιστοί μπορεί να περιλαμβάνουν τον εγκέφαλο, τους πνεύμονες, το ήπαρ, το στομάχι, τη σπλήνα, τα νεφρά και τα αναπαραγωγικά όργανα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, απαγορεύεται η χρήση αυτού του συντηρητικού σε παιδικές χαρές και άλλα αντικείμενα που μπορούν να έρθουν σε επαφή με ανθρώπους.
Μόλυβδος
Στις κατασκευές, ο μόλυβδος χρησιμοποιείται συχνά για στέγες, γείσα, επενδύσεις δεξαμενών και ηλεκτρικούς αγωγούς. Χρησιμοποιήθηκε επίσης σε ορισμένα χρώματα σε παλιά κτίρια. Όπως επισημαίνεται σε αυτό το έγγραφο από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, ο μόλυβδος είναι μια σωρευτική και επίμονη τοξική ουσία που αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την υγεία. Όταν εισπνέεται ή προσλαμβάνεται σε υπερβολικές ποσότητες, ο μόλυβδος μπορεί να επηρεάσει το νευρικό σύστημα, το αναπαραγωγικό σύστημα, το αίμα, τα νεφρά και να προκαλέσει πεπτικά προβλήματα, προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης, μυϊκούς και αρθρικούς πόνους.
Μεθανάλη
Η μεθανάλη είναι παραπροϊόν της καύσης και άλλων φυσικών διεργασιών. Μπορεί να βρεθεί σε πολλούς τύπους οικοδομικών υλικών, ιδίως στα σύνθετα προϊόντα ξύλου και στα μονωτικά υλικά. Υπάρχει, μεταξύ άλλων, σε μοριοσανίδες, κόντρα πλακέ και πάνελ MDF. Η εισπνοή του μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό των πνευμόνων, των ματιών, του δέρματος, της μύτης και των βλεννογόνων, καθώς και δερματίτιδα, άσθμα και ρινίτιδα. Σε αυτό το άρθρο συζητάμε πώς είναι δυνατόν να διατηρηθούν χαμηλότερα τα επίπεδά του στο εσωτερικό των κτιρίων.
Εκτός από αυτά, υπάρχουν πολλά άλλα συστατικά που βρίσκονται στα δομικά υλικά και μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία των ενοίκων και κυρίως εκείνων που τα χειρίζονται κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Η επίγνωση των πιθανών κινδύνων κάθε υλικού είναι απαραίτητη, ώστε οι υπεύθυνοι να μπορούν να καθορίσουν την αντικατάσταση των επικίνδυνων εξαρτημάτων και να αποφύγουν την προδιαγραφή τοξικών υλικών. Εκτός από την τοπική νομοθεσία που εμποδίζει τη διάδοση δυνητικά ισχυρών προϊόντων, είναι σημαντικό να δίνεται προσοχή σε υλικά με πιστοποιήσεις όπως HPDs (Health Product Declaration) και EPDs (Environmental Product Declaration) που θα παρουσιάζουν λεπτομερείς καταλόγους σχετικά με τα συστατικά του καθενός και θα μπορούν να καθοδηγήσουν στην επιλογή πιο υγιεινών προϊόντων.
Πηγή: ArchDaily
